Do napisania tego wpisu natchnęła mnie konieczność ponownego obcowania z ustawą z dnia 28 kwietnia 1936 r. – Prawo wekslowe, której archaiczny język i sposób redakcji dobitnie przypomina, że jest to akt prawny powstały niemalże sto lat temu.
Zapewne jest to najbardziej znane „stare prawo”, ale czy najstarsze?
Konwencje
![](https://adwokat.sloboda.pl/wp-content/uploads/2021/02/pexels-mathias-pr-reding-4468974-1024x683.jpg)
Poszukiwanie wiekowych, ale obowiązujących aktów prawnych w Polsce doprowadziło mnie do szeregu konwencji międzynarodowych, z których najstarszą jest konwencja dotycząca utworzenia i utrzymania Międzynarodowego Biura Miar, wraz z regulaminem. Paryż.1875.05.20. Międzynarodowa Konwencja dodatkowa, wprowadzająca zmiany do wymienionej Konwencji i Regulaminu. Sevres 1921.10.06. – umowa międzynarodowa z 20 maja 1875 r. Do powyższej Konwencji Polska przystąpiła na mocy ustawy z dnia 18 marca 1925 r.
Przystąpiliśmy także do dalszego szeregu XIX-wiecznych konwencji – m.in. paryskiej o ochronie własności przemysłowej (20 marca 1883 r.), o ochronie kabli podmorskich (14 marca 1884 r.) czy o ochronie dzieł literackich i artystycznych (9 września 1886 r.), a także tych z początku XX wieku – m.in. dotyczących uregulowania opieki nad małoletnimi (12 czerwca 1902 r.), handlu żywym towarem (18 maja 1904 r.), czy też szeregu interesujących konwencji zawartych w Hadze w dniu 18 października 1907 r. a dotyczących zasad prowadzenia wojny – m.in. o przerabianiu statków handlowych na okręty wojenne, bombardowaniu przez morskie siły zbrojne w czasie wojny, praw i zwyczajów wojny lądowej. Po lekturze powyższych konwencji myślę, że nadają się na samodzielny wpis – jak prowadzić wojnę zgodnie z przepisami prawa 😉
A nasze własne ustawy?
![](https://adwokat.sloboda.pl/wp-content/uploads/2021/02/money-2724245_1920-1024x587.jpg)
Najstarszą ustawą, obowiązującą do dzisiaj jest ustawa z dnia 24 marca 1920 r. o nabywaniu nieruchomości przez cudzoziemców, która weszła w życie w dniu 21 kwietnia 1920 r. – a więc ponad 100 lat temu! Ustawa przez lata podlegała 21 nowelizacjom, przez co z pierwotnego aktu ustawy w niezmienionej językowo formie ostało się jedynie stwierdzenie zawarte pierwotnie w art. 7, a obecnie w art. 6 ust. 1 „Nabycie nieruchomości przez cudzoziemca wbrew przepisom ustawy jest nieważne” oraz przepis dotyczący wejścia w życie ustawy.
![](https://adwokat.sloboda.pl/wp-content/uploads/2021/02/cemetery-4653166_1920-1024x683.jpg)
Drugą w kolejności jest ustawa z dnia 28 marca 1933 r. o grobach i cmentarzach wojennych, która weszła w życie 30 maja 1933 r. Jej obecna treść jest w znacznej mierze odzwierciedleniem pierwotnego tekstu, zaś język został zmodernizowany w wyniku kolejnych nowelizacji (łącznie 10, ostatnia w 2018 r.).
Czujne oko dopatrzy się jednak w art. 7 ust. 1 specyficznego sformułowania, zgodnie z którym „bezpośredni dozór nad stanem grobów i cmentarzy wojennych sprawują gminy, jeżeli czynności dozoru nie poruczono zrzeszeniom i organizacjom społecznym w myśl art. 6 ust. 4″. Identycznych słów użyto w art. 11, zgodnie z którym „wykonanie ustawy niniejszej porucza się Ministrowi Spraw Wewnętrznych w porozumieniu z Ministrami: Spraw Zagranicznych, Spraw Wojskowych, Skarbu, Opieki Społecznej, Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego oraz Rolnictwa i Reform Rolnych.„
Słowo poruczyć oznacza powierzyć, oddać pod czyjąś opiekę. Słowo to było powszechnie używane w języku prawnym okresu międzywojennego. Obecnie ustawodawca z pewnością posłużyłby się znacznie nowocześniejszym powierza się.
![](https://adwokat.sloboda.pl/wp-content/uploads/2021/02/pexels-abdulmeilk-aldawsari-36704-1024x683.jpg)
Trzecie miejsce na podium zajmują ex aequo ustawa z dnia 21 kwietnia 1936 r. o stosunku Państwa do Muzułmańskiego Związku Religijnego w Rzeczypospolitej Polskiej i ustawa z dnia 21 kwietnia 1936 r. o stosunku Państwa do Karaimskiego Związku Religijnego w Rzeczypospolitej Polskiej, które weszły w życie 24 kwietnia 1936 r. Powyższe ustawy pozostały w niezmienionym stanie od 1 stycznia 1946 r., kiedy to miały miejsce ich jedyne nowelizacje.
Archaiczny język tych aktów prawnych jest widoczny na pierwszy rzut oka (m.in.charakterystyczna odmiana w narzędniku „ze związkami religijnemi muzułmańskiemi zagranicznemi„, pisownia obcych koncówek -ium jako jum – „Najwyższe Kolegjum Muzułmańskie„).
Jako ciekawostkę warto wskazać, że w art. 34 ustawy dotyczącej Muzułmańskiego Związku Religijnego oraz art. 27 ustawy o stosunku do Kraimskiego Związku Religijnego znalazły się postanowienia, zgodnie z którym podczas nabożeństwa w piątki każdego tygodnia (Muzułmański Związek Religijny), w sobotę (Karaimski Związek Religijny) oraz w dni uroczystych świąt „duchowni odmawiać będą modlitwy za pomyślność Rzeczypospolitej i Jej Prezydenta, w dnie zaś świąt państwowych odprawią uroczyste nabożeństwo na intencję Rzeczypospolitej, Jej Prezydenta, Rządu i Wojska„. Jestem ciekawa, czy ten przepis faktycznie znalazł zastosowanie w rzeczywistości 🙂
![](https://adwokat.sloboda.pl/wp-content/uploads/2021/02/american-1239040_1920-1024x683.jpg)
Jako ostatnie z niemal wiekowych aktów prawnych przywołam wspomnianą już ustawę Prawo wekslowe oraz jej mniej używaną obecnie siostrę (weksle nadal trzymają się mocno w obrocie prawnym), ustawę Prawo czekowe – oba akty prawne zostały uchwalone w dniu 28 kwietnia 1936 r.
Do dzisiaj język i sposób skonstruowania ustawy Prawo wekslowe przyprawia wielu praktyków prawa o ból głowy. Brak jest przepisu wskazującego na definicje ustawowe pewnych terminów (czytelnik sam musi doczytać czym jest weksel trasowany, trasat, indos), przepisy ogólne znajdują się w środku ustawy (dział XII) i zawierają jedynie cztery artykuły (trzy o terminach oraz jeden o podpisie za osobę niepiśmienną/niemogącą pisać), o wekslu trasowanym stanowi aż sto na sto jedenaście artykułów ustawy, zaś o wekslu własnym jedynie cztery. Z uwagi jednak na fakt, iż weksle nadal prężnie funkcjonują w obrocie gospodarczym, znajomość prawa wekslowego jest wymagana w pracy profesjonalnego pełnomocnika.
Wracając do teraźniejszości
Jak widać, nawet pomimo wytężonej aktywności legislacyjnej naszego obecnego ustawodawcy, dzięki któremu prawo zmienia się z dnia na dzień, a nowych przepisów przybywa jak grzybów po deszczu, kilka aktów prawnych sprzed niemal stu lat nadal dzielnie trzyma się w obrocie – ku uciesze miłośników historii i rozpaczy studentów prawa, którzy z bezpiecznych objęć znanych i lubianych kodeksów stają w końcu twarzą w twarz z Prawem wekslowym 🙂